با درود فراوان خدمت همراهان عزیز و همیشگی وبوآپ
همراه شما هستیم، با آموزش دیگر و پاسخ به سوالات؛ بیزینس مدل یا همان مدل کسب و کار چیست؟
برای بهره مندشدن از کد تخفیف اسکای روم میتوانید، از این صفحه اقدام نمایید.
📉مدل کسب و کار چیست؟
به زبان خیلی ساده، بیزینس مدل (یا همان مدل کسب و کار) برنامه‌ای است، که شما برای پول درآوردن دارید! در واقع وقتی کسی خیلی صریح از شما می‌پرسد: “مدل کسب و کارت چیست؟” منظورش این است: “چه برنامه‌ای برای پول درآوردن داری؟”
شاید این سوال خیلی کلی به نظر برسد. اما؛ بد نیست بدانید که پشت این سوال، رشته‌ای از سوالات دیگر پنهان شده، که شما را به مدل کسب و کار می‌رساند. مثلاً:
- مخاطب هدف تو چه کسی است؟
- چه دردی از مخاطبان را دوا می‌کنی؟
- چه ارزشی برای مشتری ایجاد می‌کنی؟
- قرار است، چطور مشتری‌ها را جذب و حفظشان کنی؟
- قرار است، چطور کسب درآمد کنی؟
- روشت برای توزیع محصولات چیست؟
- هزینه‌ها را حساب کردی؟
- حاشیه سودت چقدر است؟
- چطور بازاریابی می‌کنی؟
ماهیت کلی مدل کسب‌وکارها در 3 بخش خلاصه می‌شود:
- هر چیزی که باعث تولید ارزش می‌شود. (مانند؛ طرح تولید، مواد اولیه، فرآیند تولید، نیروی انسانی و … .)
- هر چیزی که به فروش ارزش کمک می‌کند. (مانند؛ بازاریابی، توزیع، خدمات در محل، بررسی روند فروش و … .)
- هر چیزی که به پرداخت مشتری منجر می‌شود. (مانند؛ استراتژی قیمت‌گذاری، روش‌های پرداخت، اقساط‌بندی و … .)
در یک نگاه، مدل کسب و کار محل هزینه های شما را مشخص کرده. و از طرف دیگر، جریان کسب درآمدتان را ترسیم می‌کند. تمام مواردی که در بالا گفتیم، مانند؛ قطعات پازلی هستند، که مدل کسب و کار یک برند را کامل می‌کنند. پازل چیدن که دوست دارید؟ چون طراحی بیزینس مدل درست مثل پازل چیدن است. در ادامه توضیح می‌دهیم که چطور باید این پازل را روی بوم کسب و کار چید و اصلاً بوم مدل کسب و کار چیست؛ اما بهتر است قبل از آن به یکی دو سوال پاسخ بدهیم.
تفاوت بیزینس پلن و بیزینس مدل چیست؟
بیزینس مدل مانند؛ نقشه‌ای است که میتوانید آن را به دیوار اتاقتان بزنید. و هر روز صبح با یک نگاه به آن کارتان را شروع کنید. اما بحث بیزینس پلن کمی متفاوت است. بیزینس پلن یک پرونده کامل، با تمام جزئیات، از تمام فعالیت‌هایی است. که قرار است، در کسب و کارتان انجام دهید. بیزینس پلن شما، یک برنامۀ بلندمدت است. که همه چیز برای چند سال آینده در آن گردآوری شده است. اما مدل کسب و کار یک سری برنامه‌های کوتاه مدت است. که شما را به سوی کسب سود بیشتر هدایت می‌کند.
در ضمن فراموش نکنید که: اگر به دنبال جذب سرمایه گذار هستید، بهترین روش برای درک آنها از کار شما، بیزینس پلن است، (هر چند که مدل کسب‌وکارهای کوچک هم ممکن است به اندازه کافی برای سرمایه‌گذار جذاب باشد). چرا که استراتژی های مالی، مدیریتی و نیروی انسانی شما را در چشم انداز 2 الی 4 ساله نشان میدهد. در مقابل اگر می‌خواهید ساختار کسب و کارتان را به شرکا، مدیران یا سهام داران ارائه کنید، مدل کسب و کار بهترین ابزار شماست.
چرا باید مدل کسب و کار داشته باشیم؟
به‌طور قطع به شما می‌گویم، که هر بیزینس موفقی مدل کسب‌وکار خودش دارد. و بر اساس آن جلو می‌رود؛ آن هم نه یک بیزینس مدل، بلکه چندتا! صاحبان کسب و کار با گذشت زمان، در مدل کسب و کاری خود تجدید نظر می‌کنند. تا بتوانند تغییرات محیطی و شرایط بازار را در آن منعکس کنند. برای همین هم بیزینس مدل‌ها را، اغلب کوتاه‌مدت طراحی می‌کنند، تا بتوانند با شرایط بازار خیلی سریع هماهنگ شوند.
در ادامه 4 دلیل مهم برای خلق مدل کسب و کار را باهم مرور می‌کنیم.
1. مزیت رقابتی خود را مشخص می‌کنید.
آیا رقابت در بازاری که در آن فعالیت می‌کنید، زیاد است؟ برای برنده شدن در این رقابت برنامه‌ای هم دارید؟ در بازارهای رقابتی، مزیتی که برای مشتری ایجاد می‌کنید، می‌تواند برگه برندۀ شما در جذب مشتری باشد. مزیت رقابتی از برندی به برند دیگر تفاوت داد؛ مثلاً؛ برای یک شرکت طراحی سایت، پشتیبانی قوی و برای شرکت توریستی، یادآوری دقیق برنامه‌های پرواز، یک مزیت رقابتی است.
حالا فکر کنید، با مدلی که برای کسب و کارتان ساختید، مزایای رقابتی درست مقابل چشمانتان هستند. و شما هر روز طبق آن برنامه‌ریزی می‌کنید.
2. میتوانید کسب‌وکارتان را توسعه دهید.
پای حرف‌های هر مدیر یا موسس کسب و کاری که بنشینید، از رویاهایش برای پیشرفت و توسعۀ کسب و کار می‌گوید. شما هم از این مدیرها هستید؟
با طراحی بیزینس مدل و به‌روزرسانی مداوم آن، به‌طور پیوسته سودتان را مدیریت می‌کنید. و میتوانید از درآمدتان بخشی را به توسعه کسب و کار اختصاص دهید.
3. پایداری مالی دارید.
یکی از فاکتورهایی که موفقیت کسب و کار را تضمین می‌کند، ثبات مالی در هر شرایطی است. 
سالانه تعداد زیادی از بیزینس‌ها به دلیل ضعف در مدیریت مالی مجبور به تعطیلی می‌شوند. این در حالی است که مدل کسب و کار موفق، شما را از میزان سودتان در بازه‌های زمانی مشخص آگاه کرده. و ضرب‌العجلی برای مقابله با ضرر و زیان دارد.
4. سرمایه‌گذار جذب می‌کنید.
اگر کسب و کار کوچکی دارید، و به دنبال جذب سرمایه هستید، این بخش اصلی‌ترین دلیل داشتن مدل کسب‌وکار برای شماست.
سرمایه‌گذاران به خوبی با میزان شکست کسب‌وکارهای کوچک آشنا هستند. آنها در قدم اول می‌خواهند بدانند که برنامه شما برای کسب سود چیست؟
پس اگر دنبال جذب سرمایه هستید، بزرگترین مزیت شما نسبت به رقیبانتان خلق مدل کسب و کار و ارائه آن به سرمایه‌گذار است.
بوم مدل کسب و کار چیست؟
بوم مدل کسب و کار که به‌اختصار به آن BMC (مخفف Business Model نیز می‌گویند، اولین بار توسط “ الکساندر اوستروالدر” مطرح شد. آقای اوستروالدر ابتدا بوم کسب و کار را هستی شناسی کسب و کار نامیده بود. اما؛ خب بعداً دوستان لطف کردند، و یک نام بهتر برای آن پیشنهاد دادند.
بومِ مدل کسب و کار ابزاری که به خلق ایده‌های جدید و بررسی مداوم آنها کمک می‌کند.
با بوم مدل و کسب و کار، یک تصویر از ایده‌ها و فعالیت هایی که باید انجام دهید دارید
این تصویر توصیف همه‌چیز را به‌صورت واضح و روشن در مقابل چشم‌های شما، تیم و سرمایه‌گذارها
قرار میدهد.
بوم مدل کسب و کار از چه بخش‌هایی تشکیل شده؟
بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) همان پازل است. که از کنار هم قرار گرفتن 9 بخش تشکیل می‌شود. هر یک از این 9 بخش، قسمتی از کسب‌وکار شما هستند. در تصویر زیر، نمونه خام بوم مدل کسب و کار را می‌بینید.
برای خرید کلاس آنلاین اسکای روم میتوانید، در این صفحه اقدام نمایید.
در نگاه اول شاید 9 قسمت کمی پیچیده به نظر برسد، برای همین طبق مدل 3 Lenses IDEOجدول را در 3 بخش برایتان خلاصه می‌کنیم. با توجه به این سه بخش (یا 3 لنز) راحت‌تر می‌فهمید، که روی چه بخش‌هایی زوم کنید. و چه بخش‌هایی را نادیده بگیرید.
+خواستنی بودن
خواستنی بودن یعنی؛ اینکه بدانیم چه چیزهایی به مشتری انگیزه میدهد، او چطور با ما تعامل می‌کند. و چه چیزی باعث می‌شود، که از ما خرید کند.
“ما نیاز داریم که مشتری‌ها ما را بخواهند، وگرنه نمی‌توانیم چیزی بفروشیم!”
+امکان‌پذیر بودن
این قسمت به پشت صحنۀ کسب‌وکار مربوط است. و کمک می‌کند، که بدانیم چه کسانی را باید استخدام کنیم، با چه کسانی شریک شویم. به نفعمان است. روی چه فعالیت‌هایی بیشتر تمرکز کنیم. و از چه ابزارهایی استفاده کنیم.
“برنامه‌ریزی ما باید امکان‌پذیر باشد، وگرنه در توهم و خیالات سقوط می‌کنیم.”
+پایدار بودن
این بخش درباره چیزی نیست، جز پول! ما باید بدانیم که چقدر پول درمی‌آوریم. و چقدر خرج داریم. توجه کنید که هر بیزینسی برای ادامه دادن و رشد کردن به یک پایداری مالی نیاز دارد. پس باید بخشی را برای روز مبادا کنار بگذاریم. تا اگر شرایط عوض شد بتوانیم سر پا بمانیم.
“ما باید برای پایدار بودن تلاش کنیم؛ وگرنه ورشکست می‌شویم.”
حالا این ویژگی را روی بوم کسب و کار اعمال می‌کنیم. در شکل زیر میتوانید نتیجه را ببینید.
همانطور که می‌بینید؛
خواستنی بودن، در بخش‌های بخش‌بندی مخاطبان، ارتباط با مشتریان، کانال‌ها و ارزش پیشنهادی اعمال می‌شود.
امکان پذیر بودن، در پشته صحنۀ اجرایی -یعنی؛ منابع کلیدی، فعالیت‌های کلیدی و همکاران اصلی- درنظر گرفته می‌شود.
و به پایدار بودن، در ساختار هزینه و درآمد شما توجه می‌شود.