با درود فراوان خدمت همراهان همیشگی وبوآپ
. همراه شما هستیم. با آموزش و موضوعی دیگر درباره؛ راهنمای ساده و کامل برای نوشتن بیزینس پلن
برای بهره مندشدن از کد تخفیف اسکای روم میتوانید، از این صفحه اقدام نمایید.
بیزینس پلن (Business Plan) چیست؟
بیزینس پلن (Business Plan) چیست؟بیزینس پلن یا طرح تجاری، سندی است. که نشان می‌دهد کسب‌وکار شما چیست، چگونه کار می‌کند. و چگونه قرار است که موفق شود! درست مثل؛ یک نقشۀ راه، یک طرح تجاری خوب هم، شما را از بیراهه رفتن حفظ می‌کند. و کمک می‌کند وقت و انرژی‌تان را در جاهای اشتباه هدر ندهید.
چه کسانی به بیزینس پلن نیاز دارند؟
اگر یک کسب‌وکار کوچک برای خودتان دارید. که نیازی به سرمایه‌گذار یا توسعه آن‌چنانی ندارد، نیازی به نوشتن طرح کسب و کار نیست.مثلاً فرض کنید که یک سایت شخصی دارید. و از طریق آن پروژه‌های سئو می‌گیرید؛ اگر برنامه‌ای برای گسترش کارتان ندارید. و به همین شیوه راضی هستید، نیازی به نوشتن بیزینس پلن ندارید.
اما در 2 حالت است که شما حتماً به بیزینس پلن نیاز پیدا می‌کنید:
- راه‌اندازی استارتاپ
- توسعه کسب‌وکار
بیزینس پلن باید چند صفحه باشد؟
خیلی‌ها به اشتباه فکر می‌کنند، که بیزینس پلن باید صدها صفحه باشد. و درباره هرچیزی مفصل در آن توضیح داده باشیم! اما خب Guess what؟این تصور اشتباهی است! اینکه حجم، یا بهتر بگویم، تعداد صفحات طرح تجاری شما چقدر باشد، کاملاً بستگی به کسب‌وکار شما، حوزه کاری و گستردگی آن دارد! برای کسب‌وکارهای کوچکی که تازه راه افتاده‌اند و آنقدرها گسترده نیستند، مشخص است که یک بیزینس پلن کوتاه و جمع‌وجور، کارراه‌انداز و حتی بهتر است.
یک بیزینس پلن از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
تا الان طرح‌های مختلفی برای بیزینس پلن ارائه شده است که در بعضی بخش‌ها با هم تفاوت دارند؛ اما کامل‌ترین و بهترین طرح از نظر ما، باید شامل بخش‌های زیر باشد:
یک جلد مرتبط /فهرست مطالب/معرفی اعضای اصلی (هیات مدیره)/چکیده/معرفی کسب‌وکار شما/شرح مشکل/شرح راه حل
اهداف بیزینس/اهداف کوتاه‌مدت/اهداف بلندمدت/تحقیقات بازار/بازار هدف/آنالیز مشتریان/آنالیز رقبا/معرفی آمیخته بازاریابی
محصول/قیمت‌گذاری/روش توزیع/برنامه ترویج و تبلیغات/منابع انسانی/صورت مالی
همانطور که پیداست، در بیزینس پلن‌تان، قرار است. که درباره این موارد، صحبت کنید. حالا دیگر با خودتان است. که این اطلاعات را در فایل Word سروسامان دهید، یا در PowerPoint! در هر صورت دقت کنید که طرح کسب‌وکارتان خوانا، جذاب و دور از حاشیه‌های اضافی باشد.
نکته: بیزینس پلن را با بیزنس مدل اشتباه نگیرید!
بیزینس پلن:
یک برنامۀ بلندمدت است. که همه چیز (از استخدام کارمند تا مسائل مالی) برای چند سال آینده در آن گردآوری شده است. اما؛ مدل کسب و کار یک سری برنامه‌های کوتاه مدت (و البته ضروری) است. که شما را به سوی کسب سود بیشتر هدایت می‌کند.
بیزینس مدل:
مانند نقشه‌ای است. که میتوانید آن را به دیوار اتاقتان بزنید. و هر روز صبح با یک نگاه به آن کارتان را شروع کنید؛ اما بیزینس پلن یک پرونده کامل، با تمام جزئیات، از تمام فعالیت‌هایی است که قرار است در کسب و کارتان انجام دهید.
برای نگارش بیزینس پلن خودتان آماده‌اید؟
برای نگارش بیزینس پلن خودتان آماده‌اید؟اگر تصمیم‌تان برای ساختن بیزینس پلن قطعی است. 2-3 تا برگه A4 (یا برگه معمولی؛ خیلی فرقی نمی‌کند. و یک خودکار کنار دست‌تان بگذارید تا با هم قدم به قدم پیش برویم.
مراحل ساختن یک بیزینس پلن تمام عیار!
ببینید، برای ساختن بیزینس پلن، ما باید 10 مرحله را پشت سر بگذاریم. در هر مرحله، شما باید با کمک توضیحاتی که می‌دهیم، به بیزینس خودتان نگاه کنید و اطلاعات گفته شده را یادداشت کنید.
مرحله اول: طراحی یک جلد مرتبط و جذاب
توجه: این مرحله را آخر کار هم میتوانید انجام دهید. برای طراحی جلد بیزینس پلن‌تان، از رنگ‌های برندتان استفاده کنید؛ عنوان را روی جلد بنویسید و تاریخ ارائه را هم درج کنید. اگر همین الان عبارت Business Plan Cover Image را در گوگل جستجو کنید، به کلی طرح ساده و جذاب می‌رسید؛ از این طرح‌ها حتماً ایده بگیرید.
مرحله دوم: فهرست مراحل
این مرحله هم ساده است. و مثل مرحله قبلی، بعد از پایان کار انجام می‌شود. اصلاً هم سخت نیست؛ فقط شما باید در ابتدای طرح، فهرست بخش‌های مختلف بیزینس را وارد کنید؛ طوریکه کاربر بتواند با یک کلیک به آن بخش منتقل شود.
مرحله سوم: معرفی اعضای هیات مدیره
اگر کسب‌وکارتان کوچک است یا 2-3 نفری یک استارتاپ راه انداخته‌اید، فقط کافی است که در این صفحه در حد 1 الی 2 خط خودتان را معرفی کنید. اما اگر کسب‌وکار بزرگی با کارمندان زیاد دارید، بهتر است اعضای اصلی را مختصر معرفی و وظایفشان را تعریف کنید.
مرحله چهارم: معرفی کسب‌وکار شما + شرح مشکل و راه حل
در این مرحله، بهتر است که شما اول به‌صورت یک مقدمه، کسب‌وکارتان را معرفی کنید. مثلاً؛ بنویسید که از چه زمانی شروع به کار کردید، کالا یا خدماتی که ارائه می‌کنید چیست، چه ارزش‌هایی دارید، روی کدام بخش‌های بازار تمرکز دارید و اصلاً چرا فکر می‌کنید که موفق می‌شوید!
نکته مهم_ در این بخش، بهتر است بعد از معرفی، در یک جمله، هدف، ماموریت و چشم‌انداز سازمان خود را نیز تعریف کنید. به این یک جمله Statement هم گفته می‌شود. مثلاً Vision Statement برند Nike را ببینید:
«برای اینکه برای هر ورزشکاری در دنیا، منبع الهام و نوآوری باشیم.»
مرحله پنجم: مشخص کردن اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت
هر کسب‌وکاری یک سری اهداف بلندمدت (مثل رهبری بازار) و یک سری اهداف کوتاه‌مدت و فازبندی شده (مثل رسیدن به فروش 100 میلیونی در یک سال اول) دارد. در این بخش، ابتدا اهداف اصلی و بلندمدت کسب‌وکار خودتان را توضیح دهید. و بعد وارد فازبندی‌ها شده و بنویسید که در یک بازه زمانی مشخص، چه اهدافی را دنبال می‌کنید تا به هدف اصلی نزدیک شوید. این فازبندی هم می‌تواند کوتاه مدت باشد (6 ماه تا یک سال) و هم میان‌مدت (1 تا 3 سال).
مرحله ششم: تحقیقات بازار
حالا که مشکل، راه حل آن و اهداف خود را می‌دانید، باید دست به کار شوید و راجع‌به بازاری که می‌خواهید در آن فعالیت کنید، تحقیقات انجام دهید.
بازار هدف (Target Market) شما چیست؟
بازار هدف، به گروهی از مخاطبان گفته می‌شود که مشتری کالاها یا خدمات شما هستند. مثلاً فرض کنیم که من یک برند لوازم لوکس دارم. بازار هدف من افراد ثروتمند جامعه هستند که دوست دارند لوکس به نظر برسند و از این بابت دغدغه مالی هم ندارند.
مشتریان شما چه ویژگی‌هایی دارند؟
خب، حالا که بازار هدف را می‌دانیم، باید کمی در مشتری‌هایمان دقیق‌تر شویم و ببینیم که اصلاً چه کسانی هستند و چه ویژگی‌هایی دارند. اینجور موقع‌ها، طراحی یک پرسونای مشتری خیلی به دردتان می‌خورد. اگر این کلمه (پرسونا) برای‌تان غریبه است، سری به مقاله پرسونای مشتری چیست بزنید و با طراحی پرسونا در بازاریابی آشنا شوید.
رقبای شما چه کسانی هستند؟
وارد هر بازاری که بشوید، احتمالاً چندین رقیب سرسخت خواهید داشت. مثلاً بازار گردشگری را ببینید. اگر بخواهید وارد این بازار شوید، باید با رقبای سرسختی مثل علی‌بابا، کجارو، کارناوال و … دست‌وپنجه نرم کنید. پس همینجا لطفاً رقبای خود را آنالیز و نقاط ضعف و قوت آن‌ها را مشخص کنید. بهتر است در این بخش توضیح بدهید که برنامه شما برای رقابت چیست و چطور می‌خواهید از رقبا متمایز شوید.
مرحله هفتم: معرفی آمیخته بازاریابی (4P)
آمیخته بازاریابی (Marketing Mix) یکی از مباحث پایه و البته خیلی مهم در بازاریابی است.
یک مرور سریع هم داشته باشیم:
بازاریابی کسب و کار شما فقط یک جنبه ندارد. در واقع، آمیزه‌ای از مسائل مختلف است که اگر در کنار هم درست مدیریت شوند، به رشد کسب و کار شما کمک می‌کنند. به مجموعۀ این مسائل، آمیخته بازاریابی (یا همان آمیزه بازاریابی) گفته می‌شود.
آمیخته بازاریابی شامل 4 بخش یا P مختلف است. این P ها عبارتند از:
- محصول (Product)
- قیمت (Pricing)
- توزیع (Placement)
- ترویج (Promotion)
شما باید این 4 پی را در بیزینس پلن‌تان باز کنید. و به‌طور مفصل توضیح دهید که در هر بخش هدف چیست. و قرار است. چه فعالیت‌هایی انجام شود.
مرحلۀ هشتم: منابع انسانی
اگر اول راه هستید و تازه دارید کسب‌وکارتان را شکل می‌دهید، به یک سری نیرو برای انجام کارها نیاز دارید؛ اگر هم در مسیر توسعه هستید، باید ببینید که آیا نیروی جدید یا جایگزینی نیرو نیاز دارید یا خیر.
در بیزینس پلن، بهتر است که تعداد کل نیروهای مورد نیاز هر بخش و پست‌های اصلی را مشخص کنید. مثلاً مشخص کنید که به چه تعداد نیرو در بخش مارکتینگ نیاز دارید و وظیفه هر کدام چیست.
یا مشخص کنید که برای توسعه برندتان نیاز به افتتاح بخش آنلاین و استخدام نیروهای متخصص دارید.
جدا از وضعیت استخدام و تعداد نیروها، اگر یک بخش منابع انسانی (HR) در شرکت‌تان دارید، بد نیست که درباره فعالیت‌های آن، در راستای افزایش بازدهی و همینطور برندینگ منابع انسانی (HR Branding)، هم توضیح دهید.
مرحلۀ نهم: صورت مالی کسب و کار
بالاخره وقت حساب و کتاب کردن رسیده و باید ببینیم که کجا چقدر باید هزینه کنیم. و چقدر فروش و سود خواهیم داشت.
- برای شروع چقدر سرمایه لازم دارید؟ برای ادامه دادن چطور؟
- هزینۀ ثبت برند، کارهای اداری و جوازهای لازم چقدر می‌شود؟
- برای اجازه دفتر، خرید یا اجاره تجهیزات و لوازم مورد نیاز چقدر باید صرف شود؟
- هزینه استخدام، حقوق و بیمه نیروها چقدر باید باشد؟
- هزینه تبلیغات و بازاریابی چطور؟
- آیا برای خدمات رفاهی هم بودجه‌ای در نظر گرفته‌اید؟
مرحلۀ دهم: چکیدۀ اجرایی
این بخش از بیزینس پلن، بهتر است. که همان ابتدای فایل و بعد از معرفی اعضای هیات مدیره آورده شود؛ اما برای اینکه مسلط‌تر بتوانید بنویسید، در آخرین مرحله آن را آوردیم. اینطوری دقیقاً می‌دانید که چه اتفاقاتی در بیزینس پلن‌تان افتاده است.
در بخش چکیده، شما باید بگویید که:
- چه هدفی را دنبال می‌کنید؟
- چرا فکر می‌کنید موفق می‌شوید؟
- چطور می‌خواهید به اهدافتان برسید؟
همچنین به‌طور خلاصه مشخص کنید که:
- چه مشکلی را قرار است حل کنید.
- چه دورنمایی برای کسب‌وکارتان می‌بینید.
- بازار هدف‌تان شامل چه کسانی است.
- چه محصولی ارائه می‌کنید.
- پیشبینی شما از درآمد، هزینه و سود به چه شکل است.
- چقدر سرمایه برای شروع و در ادامه نیاز دارید.
